به نقل از «خبرگزاری صدا و سیما»

قلعه فلک الافلاک یادگار ساسانیان بر تپه‌های خرم‌آباد +فیلم

تاریخ انتشار: ۸ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۱۲۷۸۳

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، دژ شاپورخواست در دوران ساسانیان ساخته شد، اما در دوران قاجار نام آن به قلعه فلک الافلاک تغییر یافت. قلعه بر فراز تپه‌ای نزدیک به شهر خرم آباد ساخته شده است. در گذشته دوازده برج درون قلعه خرم آباد قرار داشت که تنها هشت مورد از آن‌ها توانستند از گذر زمان جان سالم به در ببرند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

امروزه قلعه تبدیل به نمادی از شهر خرم آباد و استان لرستان شده است. 

بیشتر بخوانید: خیزهای نهایی برای ثبت جهانی قلعه فلک‌الافلاک

ویژگی‌های قلعه
چشمه گلستان از دامنه شمالی تپه‌ای که قلعه فلک الافلاک بر روی آن ساخته شده است جاری می‌شود، اما آب آشامیدنی از چاهی به عمق ۴۰ متر که دورن قلعه حفر شده است تامین می‌شود. قلعه وسعتی به اندازه ۵۳۰۰ متر مربع دارد و ۲۲۸ از محیط‌های اطرافش متعلق به محوطه آن هستند. بلندترین دیوار آن ۲۲.۵ متر بالاتر از سطح زمین قرار گرفته است. داخل قلعه از چهار سالن بزرگ، دو حیاط خلوت، چندین تالار کوچک، اتاق‌ها و دروازه‌هایی به سمت شمال ساخته شده است.

پیشینه
قلعه در زمان قاجار و دوران سلطنت فتحعلی شاه بازسازی شد. در دوران باستان و زمان فرمان روایی سلسله ساسانیان قلعه فلک الافلاک یا دژ شاپورخواست از اهمیت زیادی برخوردار بود و اسرای رومی را در آن زندانی می‌کردند. در قرن چهارم هجری قمری به عنوان مقر حکومت آل حسنویه (حاکم لرستان) و گنجور در زمان آل بویه در آمد. پس از آن برای مدتی تبدیل به خزانه داری خاندان بدر و مقر حکومت حاکمان لرستان شد. در دوران پهلوی از آن به عنوان پادگان نظامی و زندان سیاسی استفاده شد.
سر انجام در سال ۱۳۴۹ قلعه خرم آباد در آثار ملی ایران به ثبت رسید و چند سال بعد تبدیل به موزه‌ای شد که امروزه در آن آثار بسیار ارزشمندی نگهداری می‌شود. در سال‌های اخیر با مرمت نمای بیرونی و داخل قلعه موزه‌های باستان شناسی، مردم شناسی، آزمایشگاه مرمت اشیاء، مرکز فروش تولیدات فرهنگی و چایخانه سنتی در این مجموعه فرهنگی تاریخی راه اندازی شده است.
هنگامی که اسکندر مقدونی به ایران حمله کرد، حاکمان زمانه تصمیم گرفتند تا اشیا با ارزشی از جنس طلا و نقره را در آن پنهان کنند و این گونه آن‌ها را از دست اسکندر محفوظ بدارند. بعد از گذشت دوهزار سال اشیا عتیقه به صورت تصادفی توسط دزدان! پیدا شدند، تعدادی از این اشیا مرمت شدند و امروزه در موزه قلعه از آن‌ها نگهداری می‌شود.
درون قلعه خرم آباد آزمایشگاهی مجهز برای مرمت اشیا باستانی احداث شده است و در کنار آن کتابخانه‌ای با کتب نفیس قرار دارد.

معماری
قلعه خرم آباد ۵۳۰۰ متر مربع وسعت دارد و ارتفاع بلندترین برج آن ۲۲.۵ متر بالاتر از تپه است. مصالحی که در ساخت قلعه از آن استفاده شده است سنگ، آجر (قرمز و بزرگ)، خشت و ملات گچ و آهک می‌باشد. ورودی قلعه نیز در برج جنوب غربی به عرض ۱۰ متر و ارتفاع ۳ متر ساخته شده است.
در طی سال‌های گذشته بار‌ها قلعه را تعمیر و مرمت کرده اند که عمده تغییرات در دوران صفویه و قاجار انجام شد. مردم بومی و برخی اسناد تاریخی می‌گویند تا صد سال پیش بارویی دولایه، خشتی و دوازده برجی پیرامون بنای فعلی وجود داشته که اکنون تنها دو برج از آن در شمال غربی و جنوب شرقی باقی مانده است.
در قلعه دو حیاط قرار دارد که اولین آن‌ها توسط چهار برج احاطه شده است. دو مورد از این برج‌ها در شمال و شمال غربی و دو مورد دیگر در جنوب غربی و جنوب قرار گرفته اند. حیاط دوم نیز ساختاری شبیه به حیاط اول دارد. در چهار سوی آن تالار‌هایی بزرگ ساخته شده که به یکدیگر راه دارند. این جا همان نقطه‌ای است که امروزه تبدیل به موزه شده است.
حمام در شمال اولین حیاط قرار دارد و چاه نیز در نزدیکی آن حفر شده است تا بتوانند آب مورد نیاز برای مصرف در حمام را به راحتی تامین کنند. تا اواخر حکومت قاجاریان از حمام استفاده می‌شد و آثار به جا مانده از این دوران هنوز قابل مشاهده است. چاه نیز در کنار حمام بود و در پشت یک طاق بلند حفر شده بود. چاه با استفاده از برش‌های صخره به سرچشمه آب گلستان راه یافته است و تا ۴۰ متری عمق زمین پیش رفته است. در زمان‌های قدیم آب مورد نیاز ساکنان قلعه فلک الافلاک از این چاه تامین می‌شد و امروز نیز قابلیت بهره برداری از آن وجود دارد.

ترک بر تن فلک الافلاک
زلزله‌ای که در سال گذشته در غرب کشورمان اتفاق است، علاوه بر تمام خسارات جانی و مالی که به مردم منطقه وارد کرد به بسیاری از آثار باستانی کشور را نیز آسیب رساند. بلافاصله پس از وقوع این زلزله کارشناسان حوزه میراث فرهنگی لرستان از قلعه خرم آباد بازید کردند و نسبت به عدم خسارت به این اثر تاریخی اطمینان دادند. اما از آن زمان همواره وقوع زمین لرزه در منطقه ادامه داشته است و این قلعه قدیمی توانایی مقابله با یک زلزله بزرگ را ندارد.
در حال حاضر ترک‌هایی به عمق سه متر بر روی دیوار‌های آن مشاهده می‌شود. متاسفانه این قلعه ارزمشند و تاریخی به حال خود رها شده است.

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

آثار دیدنی نزدیک به فلک الافلاک
مناره آجری: سازه مشهوری است که ۹۰۰ سال پیش در جنوب شهر ساخته شد. ارتفاع مناره به ۳۰ متر می‌رسد و مساحت پایه آن ۵.۵ متر است.
سنگ نبشته: نوشته‌هایی به خط کوفی که در شمال قلعه فلک الافلاک قرار گرفته است. ارتفاع آن به ۳.۵ متر می‌رسد و قدمت آن به قرن ششم میلادی باز می‌گردد. بر روی آن احکامی را درباره بخشش مالیات، چراندن دام در چراگاه‌های شاپورخواست و ممنوع کردن برخی سنت‌های ناپسند نوشته شده اند.
پل شکسته یا پل شاپوری: پلی در مرکز شهر خرم آباد است که در دوران ساسانیان ساخته شد طول آن ۳۵۰ متر و عرض آن ۵.۸ متر است. ارتفاع برج از بستر رودخانه ۸ متر است.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما

کلیدواژه: آثار باستانی ایرانگردی قلعه فلک الافلاک خرم آباد قلعه فلک الافلاک ساخته شده قلعه خرم آباد ساخته شد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۱۲۷۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

طولانی ترین تونل ریلی خاورمیانه در لرستان ساخته می شود

تین نیوز

​احداث راه آهن لرستان مطالبه ۳۰ ساله مردم است و حالا این ابرپروژه با حضور استاندار جدید در آستانه ریل گذاری است.

 

 

به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم،  راه آهن یکی از مهم ترین سازوکارهای کارآمد در زمینۀ حمل ونقل دورن شهری و برون شهری است و هرکجا که شبکه های سراسری راه آهن ایجاد شود رشد و توسعه اقتصادی را برای آن منطقه به دنبال دارد.

کارشناسان اقتصادی بر این باورند که بین کارآیی در بخش حمل ونقل و کارآیی عمومی در بخش اقتصاد و رشد آن ارتباط مستقیمی وجود دارد.

صنعت ریلی کشور طی سالیان متمادی با فرازوفرودهای بسیاری همراه است و گرچه چشم انداز و هدف اصلی آن همیشه رسیدن به جایگاهی مطلوب و فردایی بهتر بوده است، اما لرستان در میان سایر شهرهای دارای خطوط ریلی از توسعه کمتری برخوردار بوده است.

اتصال مرکز لرستان به خط ریلی جنوب کشور یکی از اهداف احداث راه آهن خرم آباد- دورود - اندیمشک است، پروژه ای که طی این سال ها به اماواگرهای زیادی کشیده شده است.

این این طرح که یکی از پروژه های عمرانی لرستان است در صورت تکمیل و بهره برداری می تواند نقش مهمی در پیشرفت همه جانبه و توسعه پایدار این استان داشته باشد.

طرحی با 13سال قدمت

کلنگ طرح راه آهن لرستان سال 139 با حضور مسئولان ارشد به زمین زده شد و بنا بود در شهریور سال 1398 به بهره برداری برسد، اما همچنان قطار وعده ها برای تکمیل این پروژه ردیف شده است.

گودرز امیری، معاون عمرانی وقت استاندار لرستان، در دی ماه 1399با بیان اینکه راه آهن بالغ بر 42 درصد پیشرفت فیزیکی دارد در گفت وگو با رسانه ها گفته بود که این پروژه از محل اعتبارات فروش سهام فولاد آغاز شده است و مقرر شده که با همان اعتبارات تکمیل و به بهره برداری برسد، اما اعتبارات این پروژه به پایان رسید و فاقد اعتبار لازم برای ادامه عملیات اجرایی شد.

پیش بینی نشدن افق زمانی برای بهره برداری

اسد فامیان، مدیرکل ساخت و توسعه راه آهن منطقه یک کشور، نیز در سال 1399 در رابطه با این پروژه گفته بود: نمی توان افق زمانی مشخصی را به صورت دقیق برای اجرایی شدن راه آهن لرستان مشخص کرد.

وی با اشاره به اینکه پروژه خط ریلی دورود- خرم آباد 38 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و نمی توان زمان افتتاح را مشخص کرد، اضافه کرد: اگر اعتبار کامل را در فصل کاری مناسب در اختیار ما قرار دهند، در فشرده ترین حالت حدود سال دیگر می توانیم این پروژه را تحویل دهیم اما این صحبت ها هم هیچ گاه در مقام عمل بر نیامد تا مردم لرستان همچنان چشم انتظار و ناامید بمانند.

این طرح ضروری توسعه ای در سفر اخیر رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت به لرستان در 19 آذرماه 1400 به عنوان یکی از پروژه های راهبردی مطرح شد تا بار دیگر امید به شنیدن سوت قطار توسعه و پیشرفت اقتصادی لرستان در بستر احداث راه آهن در قلب مردم زنده شود.

ابرپروژه ای راهبردی برای کشور

رستم قاسمی، وزیر فقید راه وشهرسازی، نیز به خطوط ریلی اشاره کرده و گفته بود یکی از کارهای بزرگ بحث راه آهن است که مطالبه ای مردمی و ملی است، این پروژه برای کشور بسیار مهم است و اعتباری برای آن پیش بینی شده است تا سرعت بگیرد و هرچه سریع تر راه اندازی شود.

وی اضافه کرد: راه آهن یکی از مطالبه های مردم لرستان است که 40 درصد پیشرفت فیزیکی دارد، اما سه سال است که این پروژه تعطیل است و قبل از سفر راه آهن خرم آباد -دورود- اندیمشک در جلسات بحث شد و 60 درصد باقی مانده پروژه سخت است و چندین مسیر کوهستانی سخت و پرهزینه دارد ولی باید تمام شود.

تأمین اعتبار طرح از محل هایی خارج از اعتبارات استانی

وزیر فقید راه وشهرسازی با بیان اینکه پیمانکار این طرح قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) است، عنوان کرد: در این سفر بنا شد یک برنامه زمان بندی از سوی پیمانکار و دستگاه اجرایی ظرف 10 روز ارائه و مشخص شود.

وی بیان کرد: پیش بینی من این است که طرح راه آهن در یک برنامه زمانی سه ساله و تا پایان دولت به سامان برسد و منابع موردنیاز احداث این خط ریلی نیز از محل هایی خارج از منابع سفر استانی تأمین می شود.

آیت الله رئیسی، رئیس جمهور، نیز در جلسۀ شورای اداری لرستان که 19 آذرماه 1400 برگزار شد، تأکید کرد: زمان بندی ریل و راه آهن تا 10 روز آینده اعلام می شود چون خواسته مردم است.

راه آهن لرستان با وجود این تأکیدات رئیس جمهور در هاله ای از ابهام باقی ماند و تأمین اعتبار آن در دولت حاکم زیویار عملی نشد.

تأمین اعتبار از محل تهاتر نفت برابر استجازۀ مقام معظم رهبری

معاون ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه ها نیز در پنجم فروردین ماه امسال از وعده ای جدید برای ادامۀ پروژه راه آهن لرستان بعد از تعطیلات نوروز خبر داد.

عباس خطیبی با اشاره به پروژۀ راه آهن دورود ـ خرم آباد ـ اندیمشک، گفت: این مسیر ریلی به طول 333 کیلومتر با هدف رفع تنگناهای خط سراسری موجود، اتصال مرکز لرستان به شبکۀ ریلی و افزایش ظرفیت های باربری در حال اجراست.

او اضافه کرد: پیگیری های لازم برای رفع مشکلات قراردادی پیمانکار پروژۀ راه آهن دورود ـ خرم آباد ـ اندیمشک در مهرماه سال 1401 به نتیجه رسید و حدود 18 جبهه کاری تا پایان سال 1402 مشغول اجرای عملیات بودند.

معاون ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه ها یادآور شد: عمده فعالیت اجرایی پروژۀ راه آهن دورود ـ خرم آباد ـ اندیمشک در بخش زیرزمینی انجام شده است و پیشرفت فیزیکی زیرسازی این پروژه از 39درصد به 51درصد در بیش از یک سال رسید.

او تأکید کرد: حفاری 4500 متر از تونل ها و 1000 متر لاینینگ تونل ها، 27 هزار مترمکعب بتن ریزی و 600 هزار مترمکعب ترانشه برداری از آبان ماه تا اسفندماه 1401 انجام شده است.

خطیبی گفت: حدود 183 تن مواد ناریه، 12500 تن سیمان، 900 تن آرماتور ، 150 تن آهن آلات و 320 تن مش در پروژۀ راه آهن دورود ـ خرم آباد ـ اندیمشک به کار رفته است.

معاون ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه ها متذّکر شد: بیش از 87 درصد اعتبار مصوب ابلاغی از محل پیوست یک قانون بودجه برای پروژۀ راه آهن دورود ـ خرم آباد ـ اندیمشک اخذ شده است و مقرر است اعتبارات لازم برای تکمیل این پروژه از سایر منابع اخذ شود.

خطیبی گفت: عملیات اجرایی پروژۀ راه آهن دورود ـ خرم آباد ـ اندیمشک با دستور وزیر راه وشهرسازی و پیگیری های مبنی بر تأمین اعتبار از محل تهاتر نفت برابر استجازۀ مقام معظم رهبری در سال جدید با جدیت بیشتری دنبال می شود.

تعطیلی راه آهن و انتقال ماشین آلات

تمام این صحبت ها در حالی مطرح شدند که نماینده ولی فقیه در خطبه های نمازجمعه پرده از انتقال ماشین آلات این طرح راهبردی و توقف اجرای آن داد.

حجت الاسلام سید احمدرضا شاهرخی، نماینده ولی فقیه در لرستان، در خطبه های نمازجمعه سوم فروردین ماه با اشاره به راه آهن خرم آباد-دورود- اندیمشک اعلام کرد: کلنگ این طرح راهبردی و ملی سال 1390 به زمین زده شد و به علت نبود اعتبارات بعد از مدتی تعطیل شد.

وی یادآور شد:30 درصد طرح راه آهن خرم آباد دارای تونل، پل ها و ابنیه زیادی است که در نوع خود کم نظیر و جزو اولویت های کار دولت سیزدهم است.

شاهرخی متذّکر شد: اخبار رسیده حاکی است که فعالیت راه آهن خرم آباد به کندی پیش می رود که دکتر منظور، معاون رئیس‎جمهور، دهم بهمن ماه سال گذشته از این طرح بازدید کرد، اما نتوانست مشکل اعتباری این طرح ملی و راهبردی را که سود آن متوجه کل کشور است رفع کند.

نماینده ولی فقیه در لرستان گفت: قرارگاه خاتم الانبیا که مجری راه آهن لرستان است طلب و همچنین بدهکاری های زیادی بابت اجرای این طرح دارد و ادامۀ راه آهن بدون تخصیص اعتبار وجود ندارد.

وی اضافه کرد: انتظار ما این بود که علاوه بر اجرایی شدن مصوبات سفر اول، 50 درصد مصوبات سفر دوم هم انجام شود و به دنبال مصوبات سفر سوم باشیم، زیرا هدف از این سفر هم به غیر از این نبود.

شاهرخی اعلام کرد: 26 ماه از سفر اول رئیس جمهور می گذرد و ما همچنان در سه مصوبه اصلی راه آهن، سد معشوره و سه بیمارستان این استان مشکل اعتباری داریم.

نماینده ولی فقیه در لرستان تأکید کرد: انتقال جمعی از کارکنان، برخی از ماشین آلات سنگین طرح راه آهن به استان دیگر و خطر اتمام کار و تسویه حساب این پروژه پاداش خوبی به این مردم پس از انتخابات یازدهم اسفند نبود.

قابل پذیرش نبودن تعطیلی راه آهن

شاهرخی گفت: تعطیلی راه آهن لرستان به علت تعلل، بی تدبیری، تقصیر و غفلت هر دستگاهی باشد قابل پذیرش نیست، زیرا کام مردم را در سال نو و ماه مبارک رمضان تلخ کرده است و باید این اتفاق جبران شود.

وی بیان کرد: جالب توجه است که در چند روز اخیر با چند نفر از مقامات کشوری صحبت شده است و همه از چنین اتفاقی اظهار بی اطلاعی کرده اند!

و حالا با استقرار ابوطالب شفقت در ساختمان استانداری لرستان امیدها برای راه اندازی مجدد عملیات راه آهن لرستان زنده شده است و امید می رود که با عزم جزم استاندار جدید، این پروژه راهبردی لرستان هرچه سریع تر تکمیل  و به بهره برداری برسد.

وی در بازدید امروز خود از این طرح راهبردی لرستان گفت: از سهم این استان برای پروژه راه آهن کوتاه نمی آییم، هرچند حجم اعتبار پروژه بسیار سنگین است.

فعالیت اجرایی پروژه زمان بر است

وی اضافه کرد: ما پیگیر تأمین منابع موردنیاز این طرح هستیم، زیرا احداث راه آهن خرم آباد از مطالبات مردم لرستان است.

استاندار لرستان عنوان کرد: عملیات اجرایی راه آن از سال 91 شروع شده است و اکنون به پیشرفت 50 درصدی رسیده است و قرارگاه خاتم توانسته است که پیشرفت خوبی را حاصل کند.

وی بیان کرد: از سه محل سازمان برنامه وبودجه، مولدسازی و  فروش نفت پروژه راه آهن خرم آباد تأمین منابع می شود، هرچند فعالیت اجرایی پروژه زمان بر است و به طور مثال 33 کیلومتر تونل زمان زیادی را به خود اختصاص می دهد.

استاندار لرستان گفت: از قرارگاه خاتم درخواست بازدید از راه آهن را داریم، هرچند تا به حال نیز زحمات بسیاری را کشیده اند، اما این پروژه از مطالبات جدی این استان است و مردم انتظار تسریع در روند ساخت آن را دارند.

شفقت گفت: حجم اعتبار پروژه راه آهن بسیار سنگین است و مطالبه قرارگاه خاتم از این پروژه 850 میلیارد تومان است.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید